W ostatnich latach różnego rodzaju alergie przybrały masową skalę. Niemal w każdej rodzinie można znaleźć osobę uskarżającą się na podobne problemy. Kto jest najbardziej podatny na tę dolegliwość?
Lek. med. Mariola Bawer: – Zachorowalność jest wypadkową dwóch czynników. Pierwszy to osobnicza wrażliwość, w tym czynniki genetyczne. Wywołuje on objawy atopii i chorób alergicznych we wczesnym okresie życia, czyli do ok. 25. roku życia. Dziedziczenie jest wielogenowe, co oznacza, że dziecko może być podatne na inne alergeny niż na przykład matka i mieć inne symptomy. W później okresie życia na znaczeniu zyskuje wpływ środowiskowy. Są to, m.in. chemiczne zanieczyszczenia jak smog, spaliny, ale też naturalne składniki jak pyłki drzew czy krzewów – zależy to od postaci schorzenia.
Z pewnością alergiczne choroby oczu można uznać za problem społeczny XXI wieku. Około 25 proc. populacji ma problemy z alergią, z tego 80 proc. już przed 30. rokiem życia. To narastająca krzywa, która ciągle pnie się do góry.
Jak objawiają się alergie? Czy to tylko takie powierzchowne objawy jak pieczenie, czy swędzenie, czy też symptomy mogą mieć długotrwałe skutki?
Narząd wzroku może być miejscem schorzeń zarówno ostrych jak i przewlekłych, wywołujących dolegliwości i uczucie dyskomfortu na co dzień. Objawy to chociażby łzawienie, pieczenie, światłowstręt, obrzęk powiek. Co więcej, niektóre z postaci alergicznych, które dotyczą rogówki, a nie tylko spojówki, mogą trwale zmniejszać ostrość wzroku. W przebiegu alergicznego zapalenia spojówek często może dochodzić do destabilizacji filmu łzowego. Nierzadko dolegliwości są także powiązane z zespołem suchego oka.
Kiedy nie powinniśmy lekceważyć tego przykładowego swędzenia oka tylko zgłosić się do specjalisty?
Profesjonalnej pomocy należy szukać w momencie, gdy objaw czerwonego oka utrzymuje się przez kilka dni, a dolegliwości nie ustępują, ani się nie zmniejszają. Taka sytuacja wymaga konsultacji, aby sprawdzić, czy to jedynie stan zapalny, alergia, czy inne schorzenia, które dają zbliżone symptomy.
Jak wygląda proces leczenia alergii oka?
Postępowanie zależy od postaci alergicznej choroby oczu, a mamy ich aż siedem rodzajów. Ostre alergiczne zapalenie spojówek może wystąpić u osób w każdym wieku w wyniku dostania się do worka spojówkowego dużej ilości alergenu, którym może być z zasadzie wszystko. Najczęstszą chorobą alergiczną jest z kolei sezonowe alergiczne zapalenie oczu, które stanowi ok. 25-50 proc. wszystkich przypadków alergii ocznej). Zaczyna się z reguły w wieku 7-14 lat, a wywołują ją pyłki roślin wiatropylnych (trwa, chwastów, drzew). U większości osób objawy oczne współwystępują z katarem siennym. Następny rodzaj to przewlekłe alergiczne zapalenia spojówek – występują rzadziej niż sezonowe, najczęściej ujawniają się w dzieciństwie i towarzyszą innym chorobom alergicznym jak astma oskrzelowa. Alergenami może być sierść zwierzaków, roztocza kurzu domowego, grzyby, pleśnie. Objawy zaostrzają się jesienią i zimą, kiedy aktywność alergenów wzrasta. Wiosenne zapalenie spojówek i rogówki to natomiast przewlekła ciężka choroba alergiczna narządu wzroku, która zaczyna się u dzieci przed 10 rokiem życia, a chłopców dotyczy trzy razy częściej niż dziewczynek. U tych osób często stwierdza się występowanie atopii w wywiadzie rodzinnym, często współistnieją także inne choroby atopowe. Choroba powoduje duże dolegliwości, a na skutek zaatakowania rogówki może doprowadzić do trwałego pogorszenia ostrości wzroku.
Na tym jednak choroby alergiczne oczu nadal się nie kończą. Jakie jeszcze ich rodzaje mogą stać się udziałem naszym lub naszych bliskich?
Należy wspomnieć o atopowym zapaleniu rogówki i spojówek, które występują u osób chorujących na atopowe zapalenia skóry. Zmiany w narządzie wzroku pojawiają się po kilku latach od wystąpienia tej choroby, a szczyt zachorowalności przypada na okres między 30. a 50. rokiem życia. Najgroźniejszym powikłaniem są owrzodzenia rogówki, które mogą prowadzić do jej zmętnienia, na stałe pogarszając widzenie. Trzeba pamiętać również o olbrzymiobrodawkowym zapaleniu spojówek, które wynika z nadwrażliwości nabłonka i spojówki na drażnienie ciałem obcym, np. miękkimi soczewkami kontaktowymi czy szwami po zabiegu. W takich sytuacjach należy rygorystycznie przestrzegać higieny oczu i czasu noszenia soczewek.
Ostatni już rodzaj to kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówki, które pojawia się w 2-3 doby po ekspozycji na czynnik zewnętrzne, m.in. środki kosmetyczne, detergenty, leki, środki konserwujące.
